Akü Hakkında
Akü Sözlüğü
A
- Ağır Vasıta : Kamyon, otobüs, traktör gibi ticari vasıtalarda kullanılan akü tipidir. Sarsıntıya ve zorlu yol koşullarına uygun olarak güçlendirilmiş akülerdir.
- AGM (Absorbent Glass Mat Battery): Start-Stop araçlar için geliştirilmiş elektrolitin seperatörlere emdirilerek üretildiği güçlü akülerdir.
- EFB(Enhanced Flooded Battery): Start-Stop araçlar için geliştirilmiş güçlendirilmiş sulu akülerdir.
- Air Mix : Traksiyoner akülerde kullanılan bir sistemdir. Airmix sistemli akülerde, şarj esnasında özel redresör yardımı ile hücrelerin içine hava basılarak, elektrolitin karışarak homojenize hale gelmesi sağlanmaktadır.
- Akım : Elektrik akımı, bir elektrik devresinden akan elektrik gücünü anlatır. Birimi "Amper(A)"dir.
- Aktif Malzeme : Akü içinde asitle birlikte kimyasal reaksiyon oluşturarak, akünün kapasitesini yada marş gücünü belirleyen ve çeşitli kimyasalların karışımından oluşmuş pasta.
- Akü : Elektrik enerjisini kimyasal enerji olarak depo eden ve devresine alıcı bağlandığı zaman bu enerjiyi tekrar elektrik enerjisine çevirerek dış devreye veren bir cihazdır.
- Akü Donması : Piyasada akü donması tanımı kullanılsa da gerçekte donan akü değil, içindeki elektrolittir. Akü deşarj konumda ise, donma süreci hızlanır.
- Akünün bitmesi : Piyasada akü bitmesi olarak adlandırılan akünün işlevini göremez hale gelmesi durumudur. Çoğu zaman şarj kaybından doğan çalışmama durumu akünün bittiği olarak algılanır. Yetkili bir servise danışıldıktan sonra akü gerekirse değiştirilmelidir.
- Altbağlantı : Akü kutusunun alt kısımlarındaki tutucu tırnaklardır. Araç tablasına bağlantı amacıyla tasarlanır.
- Ampermetre : Kablodan geçen akımı ölçmeye yarayan cihazdır.
- Aşırı Deşarj : Akünün kullanıcı yada araç yüzünden, aşırı deşarj konumuna geçmesidir. Akünün hiç şarj edilmeden sürekli akım çekilmesidir.
- Aşırı Şarj (yanık) : Plakalardaki aktif maddenin (hamur) dökülmesi ve deformasyonu sonucu oluşan arızadır.
- Asit Yoğunluğu : Akü içerisinde elektrolit olarak kullanılan asidin ne ölçüde seyreltik olduğunun ölçüsüdür.
B
- Bakım Gerektirmeyen : Normal koşullarda bakım yapılmasına (saf su ihtiyacı olmayan) gerek duyulmayan aküdür.
- Hidrometre : Akü içerisindeki elektrolit yoğunluğunu ölçmek için kullanılan yoğunluk ölçüm aracı.
- Buşon : Asite dayanıklı polipropilen malzemeden üretilmiş, akünün şarjı esnasında çıkan gazı otomatik olarak dışarıya atacak şekilde dizayn edilmiş malzemedir.
C
- CCA (Soğuk Marş Akımı) : Soğukta (araç motorunu) çalıştırma akımıdır.
- COS : Akü hücresi içerisindeki pozitif ve negatif elektrolotların bağlantısının yapılmasını sağlayan kaynak makinesidir.
- Çevrim Ömrü : Bir akünün şarj-deşarj döngüsü sayısıdır.
- Çift Kapak : Akünün kutu ile birleştiği kapağın üzerine sızıntıyı önlemek ve tam kapalı özelliği kazanması için buşonların üzerine takılan ikinci bir kapaktır.
D
- Derin Deşarj : Akünün standartlarda belirtilen minimum gerilim seviyesinden daha düşük gerilim seviyelerine düşecek kadar deşarj edilmesidir.
- Deşarj Akımı : Deşarj işlemi sırasında aküden çekilen akımdır.
- Deşarj : Aküde kimyasal olarak depolanan enerjinin elektrik enerjisine dönüştürülerek bir sistemi beslemesidir.
- Döngü : Bir akünün şarj ve deşarj olmasıdır.
E
- Elektrolit : Saf asidin, saf su ile seyreltilmiş formudur. Akülerde yüksek çevrim sayısı, düşük korozyon ve maksimum iletkenlik için optimize edilmiş final yoğunluk değeri 1.285 g/cm³ dür.
- Elektrot : Akü içerisinde polaritenin oluşmasını sağlayan pozitif ya da negatif iyon yüklü plakadır.
- Eleman Set : Eşleştirilmiş pozitif ve zarf seperatörlü negatif plakaların kurşun kaynağı ile birleştirilmiş haline verilen isimdir.
- Endüstriyel Akü : Endüstriyel kullanımlar için özel olarak geliştirilmiş akülere verilen isimdir.
- Enerji : İş yapabilme yeteneğidir. Akünün çalışma prensibi gereği elektrik enerjisini kimyasal enerjiye, kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çevirir.
- Enerji Yoğunluğu : Bir akünün birim ağırlığının verebildiği enerji miktarıdır.
- Exmet : Izgara üretim tipidir. Kurşun külçeler şerit haline getirilip, exmet makinasında çekme-genişletme yöntemiyle ızgara halini alırlar.
G
- Gaz Atma : Akü içerisinde gerçekleşen kimyasal reaksiyonlar sonucunda ortaya çıkan gazların akü dışarısına atılması işlemidir.
- Gaz Atma Deliği : Akü içerisinde gerçekleşen kimyasal reaksiyonlar sonucunda ortaya çıkan gazların akü dışarısına atılabilmesini sağlayan tahliye yoludur.
- Gravity Casting : Yerçekimi kuvvetinin etkisinden yararlanarak uygulanan döküm tekniğidir.
- Grift Kopuğu : Kutup başı, punta ve eleman kulağının kopması sonucu oluşan arızadır.
- Gümüş Kalay Alaşımı : Gümüş ve Kalay elementlerinin belirli oranlarda birleştirilerek oluşturulan alaşımdır. Akü ızgaralarında korozyona karşı direnci arttırır.
H
- Hücre : Akü kutusu içindeki bölmelere verilen isimdir. 12V akülerde toplamda 6 adet hücre bulunmaktadır. Her bir hücrede 2V'luk elektrik akımı bulunmaktadır.
I
- Izgara : Aktif maddenin üzerine sıvandığı, elektrik akımını ileten kurşun iskelet.
İ
- İlk Şarj : Akü montaj işlemi bittikten sonra akünün gerekli gerilim seviyesine ulaşması için yapılan şarj işlemidir.
- İndikatör : Akü üzerinde tek bir hücrenin elektrolit yoğunluk hakkında bilgi veren bir parçadır.
J
- Jel : Akü içindeki elektrolitin özel bir işlemden geçirilerek sıvı hali yerine jel halinde olması.
- Jel Akü : Elektroliti jelleştirilmiş kurşun asit aküye verilen addır.
K
- Kalan Kapasite : Akü toplam kapasitesi ile kullanılan kapasitesi arasındaki farktır.
- Kapak : Montaj işlemi sırasında kutunun üzerine yapıştırılan ve akü içerindeki bileşenleri dış ortamdan izole etmeye yarayan parçadır.
- Kapalı Sistem Kapak : Aküye dışardan müdahale edilmesine izin vermeyen kapak sistemidir.
- Kapasite : Amper saat olarak tanımlanır. Bir aküden amper olarak çekilebilecek toplam gücü gösterir. Akünün kapasitesi, plakaların yüzey alanlarına, sayılarına ve kullanılan seperatörlerin geçirgenliklerine bağlıdır.
- Kapasite Düşüşü : Akünün etiketinde belirtilen kapasitenin altında kapasite değeri vermesidir.
- Kendi Kendine Deşarj : Akünün herhangi bir yüke bağlı olmadığı durumda aküde zamanla yaşanan kapasite eksilmesidir.
- Kısa Devre : Pozitif ve negatif plakanın birbirine teması sonucu oluşan arızadır.
- Konjektör : Bağlantı ekipmanıdır
- Konum : Pozitif ve negatif terminallerin akü üzerindeki yerini ifade eder.
- Korozyon : Uzun süre şarj almadan bekleme ya da derin deşarjlar sonucu oluşan arızadır, kalıcı sülfatlaşma olarak da adlandırılır.
- Kürleme : Akü içerisindeki plakaların kimyasal dönüşümünü tamamlaması için uygulanan ısıl işlemdir.
- Kurşun : Atom numarası 82, atom kütlesi 207,2 olan metal elementtir.
- Kurşun Sülfat : Deşarj işlemi sırasında ortaya çıkan kimyasal bileşiktir.
- Kurşun - Asit Akü : Elektrot olarak kurşun elementinin, elektrolit olarak ise sülfürik asitin kullanıldığı enerji depolama sistemidir.
- Kutu : Akünün tüm bileşenlerini içinde barındıran plastik hazne şeklindeki parçadır.
- Kutup Başı : Akünün çevresindeki sistemler ile elektriksel olarak bağlantısını sağlayana iletken kısımdır.
- Kutup Başı Koruma Kapağı : Kutup başını dışardan gelebilecek olası darbelerden uzak tutan kapaktır.
M
- Marş Basma Gücü : Tam şarjlı bir akünün -18.0 °C sıcaklıkta 10. Saniye sonunda ulaştığı 7,5V gerilimi sağlayan, Amper(A)olarak belirtilen deşarj akımıdır. DIN, EN, IEC, SAE, JIS, TS, vb. gibi normlarda tanımlanabilir.
- Merkezi Gaz Atma Sistemi : Hücrelerden çıkan gazların toplanarak tek bir güzargâh üzerinden atılmasını sağlayan sistemdir.
N
- Negatif Elektrot : Eksi yüklü plakadır.
- Negatif Plaka : Eksi yüklü elektrottur.
- Nominal Voltaj : Akü etiketinde belirtilen gerilim seviyesidir.
O
- Oksitlenme : Akü kutup başlarındaki kurşun metalin oksijen ile kimyasal reaksiyona girip korozyona uğramasıdır.
Ö
- Ömür : Aküden beklenen performansın sağlandığı zaman dilimidir.
P
- Paralel Bağlama : Redresör şarjı işleminde aküler paralel bağlanabilir. Paralel bağlamada akımlar toplanıp redresör ayarlanmalıdır. (Bu durum önerilmez) Seri bağlama yapılmalıdır.
- Pasta : Kimyasal maddelerin karışımı sonucu plakalara sıvanan hamur.
- Patlama : Akü içerisindeki hidrojen gazının, ark, vb. ile kutu-kapağa zarar vermesi sonucu oluşan arızadır.
- Plaka : Aktif maddenin üzerine sıvandığı ağırlıklı kurşun olan bir iskelet yapı.
- Polarite : Kutuplaşma
- Pozitif Elektrot : Artı yüklü plakadır.
- Pozitif Kutup Başı : Akü içerisinde pozitif plakaların bağlı olduğu kutup dur.
- Pozitif Plaka : Artı yüklü elektrot dur.
R
- Raf Ömrü : Bir akünün tekrar şarj edilmeye gerek duymadan rafta geçirebileceği süredir.
- Redresör : Akü Şarj cihazı
S
- Saf Su(Arı-su) : Yoğunluğu 1 g/cm³ olan, içinde hiçbir elementin ve iyonun bulunmadığı, 2 hidrojen 1 oksijen atomundan oluşan bileşiktir.
- Sap : Akü taşımaya yarayan parçadır.
- Seperatör : Negatif ve pozitif plakaların birbiri ile temas ederek kısa devre oluşturmasını engelleyen, PE,PVC, Glassmat, AGM malzeme.
- Seri Bağlama : Redresör şarjı işleminde aküler seri bağlanabilir. Seri bağlamada voltajlar toplanıp redresör ayarlanmalıdır.
- Standart Kapasite(Ah) : Akü etiketinde belirtilen kapasite değeridir.
- Start-Stop : Start-Stop yani dur-kalk sistemi, trafiğin yoğun olduğu zamanlarda ya da trafik ışıklarında aracınız durduğu zaman kontağı otomatik olarak kapatıp, sürücü debriyaja bastığı anda ise tekrar çalıştırarak, enerji kaybını önlemeye yardımcı bir sistemdir.
- Stasyoner : Sabit tesislerde kullanılan akülerdir.
- Sülfatlaşma : Akü içerisindeki elektrolitte bulunan sülfat iyonlarının plaka yüzeyinde toplanması sonucu oluşan arızadır.
Ş
- Şarj Akımı : Aküyü şarj etmek için uygun olan akım değeri.
- Şarj Durumu : Akünün depoladığı enerji miktarını gösteren parametredir.
- Şarj Etme : Akünün bir elektrik kaynağı ile beslenerek elektrik enerjisini kimyasal enerji olarak depolama işlemidir.
T
- Tam Bakımsız : Dışardan müdahale gerektirmeyen akü tipidir.
- Tam Çerçeveli Plaka : Dört bir tarafı kurşun alaşımlı çerçeve ile çevrilmiş ızgara tipidir.
- Terminal Tipi : Akülerde bulunan pozitif ve negatif terminallerin boyutsal farklılığını ifade eder.
- Traksiyoner : Mobil sistemlerde kullanılan endüstriyel akü tipidir.
V
- Valf : Akünün çalışması esnasında gaz çıkışını düzenlemek için kullanılan malzemedir.
- Voltaj : Elektriksel olarak, akımın bir devrede hareket etmesi için uçlar arasında elektrik basıncı olması gerekir. Buna POTANSİYEL FARK veya kutuplar arası VOLTAJ denir. Birimi "VOLT(V)"tur.
- Voltaj Düşmesi : Aküde yaşanan gerilim kaybıdır.
- Voltmetre : Akünün voltaj ölçümü için kullanılan alettir.
- VRLA : Valfle düzenlenmiş kurşun-asit akümülatörü
Y
- Yaşlanma : Akü içerinde yer alan kurşun parçaların zamana bağlı olarak faz değiştirmesi işlemidir.
- Yoğunluk : Birim hacme düşen kütledir.
- Yüksek Akım Deşarjı : Akü etiketinde belirtilen deşarj değerinden daha yüksek bir akımla aküyü deşarj etmektir.
- Yüksek Akım Şarjı : Aküyü tavsiye edilen şarj akımı değerinden daha yüksek bir değerle şarj etmektir.