Akü Sözlüğü

A

  • Ağır Vasıta : Kamyon, otobüs, traktör gibi ticari vasıtalarda kullanılan akü tipidir. Sarsıntıya ve zorlu yol koşullarına uygun olarak güçlendirilmiş akülerdir.
  • AGM (Absorbent Glass Mat Battery): Start-Stop araçlar için geliştirilmiş elektrolitin seperatörlere emdirilerek üretildiği güçlü akülerdir.
  • EFB(Enhanced Flooded Battery): Start-Stop araçlar için geliştirilmiş güçlendirilmiş sulu akülerdir.

  • Air Mix : Traksiyoner akülerde kullanılan bir sistemdir. Airmix sistemli akülerde, şarj esnasında özel redresör yardımı ile hücrelerin içine hava basılarak, elektrolitin karışarak homojenize hale gelmesi sağlanmaktadır.
  • Akım : Elektrik akımı, bir elektrik devresinden akan elektrik gücünü anlatır. Birimi "Amper(A)"dir.
  • Aktif Malzeme : Akü içinde asitle birlikte kimyasal reaksiyon oluşturarak, akünün kapasitesini yada marş gücünü belirleyen ve çeşitli kimyasalların karışımından oluşmuş pasta.
  • Akü : Elektrik enerjisini kimyasal enerji olarak depo eden ve devresine alıcı bağlandığı zaman bu enerjiyi tekrar elektrik enerjisine çevirerek dış devreye veren bir cihazdır.
  • Akü Donması : Piyasada akü donması tanımı kullanılsa da gerçekte donan akü değil, içindeki elektrolittir. Akü deşarj konumda ise, donma süreci hızlanır.
  • Akünün bitmesi : Piyasada akü bitmesi olarak adlandırılan akünün işlevini göremez hale gelmesi durumudur. Çoğu zaman şarj kaybından doğan çalışmama durumu akünün bittiği olarak algılanır. Yetkili bir servise danışıldıktan sonra akü gerekirse değiştirilmelidir.
  • Altbağlantı : Akü kutusunun alt kısımlarındaki tutucu tırnaklardır. Araç tablasına bağlantı amacıyla tasarlanır.
  • Ampermetre : Kablodan geçen akımı ölçmeye yarayan cihazdır.
  • Aşırı Deşarj : Akünün kullanıcı yada araç yüzünden, aşırı deşarj konumuna geçmesidir. Akünün hiç şarj edilmeden sürekli akım çekilmesidir.
  • Aşırı Şarj (yanık) : Plakalardaki aktif maddenin (hamur) dökülmesi ve deformasyonu sonucu oluşan arızadır.
  • Asit Yoğunluğu : Akü içerisinde elektrolit olarak kullanılan asidin ne ölçüde seyreltik olduğunun ölçüsüdür.

B

  • Bakım Gerektirmeyen : Normal koşullarda bakım yapılmasına (saf su ihtiyacı olmayan) gerek duyulmayan aküdür.
  • Hidrometre : Akü içerisindeki elektrolit yoğunluğunu ölçmek için kullanılan yoğunluk ölçüm aracı.
  • Buşon : Asite dayanıklı polipropilen malzemeden üretilmiş, akünün şarjı esnasında çıkan gazı otomatik olarak dışarıya atacak şekilde dizayn edilmiş malzemedir.

C

  • CCA (Soğuk Marş Akımı) : Soğukta (araç motorunu) çalıştırma akımıdır.
  • COS : Akü hücresi içerisindeki pozitif ve negatif elektrolotların bağlantısının yapılmasını sağlayan kaynak makinesidir.
  • Çevrim Ömrü : Bir akünün şarj-deşarj döngüsü sayısıdır.
  • Çift Kapak : Akünün kutu ile birleştiği kapağın üzerine sızıntıyı önlemek ve tam kapalı özelliği kazanması için buşonların üzerine takılan ikinci bir kapaktır.

D

  • Derin Deşarj : Akünün standartlarda belirtilen minimum gerilim seviyesinden daha düşük gerilim seviyelerine düşecek kadar deşarj edilmesidir.
  • Deşarj Akımı : Deşarj işlemi sırasında aküden çekilen akımdır.
  • Deşarj : Aküde kimyasal olarak depolanan enerjinin elektrik enerjisine dönüştürülerek bir sistemi beslemesidir.
  • Döngü : Bir akünün şarj ve deşarj olmasıdır.

E

  • Elektrolit : Saf asidin, saf su ile seyreltilmiş formudur. Akülerde yüksek çevrim sayısı, düşük korozyon ve maksimum iletkenlik için optimize edilmiş final yoğunluk değeri 1.285 g/cm³ dür.
  • Elektrot : Akü içerisinde polaritenin oluşmasını sağlayan pozitif ya da negatif iyon yüklü plakadır.
  • Eleman Set : Eşleştirilmiş pozitif ve zarf seperatörlü negatif plakaların kurşun kaynağı ile birleştirilmiş haline verilen isimdir.
  • Endüstriyel Akü : Endüstriyel kullanımlar için özel olarak geliştirilmiş akülere verilen isimdir.
  • Enerji : İş yapabilme yeteneğidir. Akünün çalışma prensibi gereği elektrik enerjisini kimyasal enerjiye, kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çevirir.
  • Enerji Yoğunluğu : Bir akünün birim ağırlığının verebildiği enerji miktarıdır.
  • Exmet : Izgara üretim tipidir. Kurşun külçeler şerit haline getirilip, exmet makinasında çekme-genişletme yöntemiyle ızgara halini alırlar.

G

  • Gaz Atma : Akü içerisinde gerçekleşen kimyasal reaksiyonlar sonucunda ortaya çıkan gazların akü dışarısına atılması işlemidir.
  • Gaz Atma Deliği : Akü içerisinde gerçekleşen kimyasal reaksiyonlar sonucunda ortaya çıkan gazların akü dışarısına atılabilmesini sağlayan tahliye yoludur.
  • Gravity Casting : Yerçekimi kuvvetinin etkisinden yararlanarak uygulanan döküm tekniğidir.
  • Grift Kopuğu : Kutup başı, punta ve eleman kulağının kopması sonucu oluşan arızadır.
  • Gümüş Kalay Alaşımı : Gümüş ve Kalay elementlerinin belirli oranlarda birleştirilerek oluşturulan alaşımdır. Akü ızgaralarında korozyona karşı direnci arttırır.

H

  • Hücre : Akü kutusu içindeki bölmelere verilen isimdir. 12V akülerde toplamda 6 adet hücre bulunmaktadır. Her bir hücrede 2V'luk elektrik akımı bulunmaktadır.

I

  • Izgara : Aktif maddenin üzerine sıvandığı, elektrik akımını ileten kurşun iskelet.

İ

  • İlk Şarj : Akü montaj işlemi bittikten sonra akünün gerekli gerilim seviyesine ulaşması için yapılan şarj işlemidir.
  • İndikatör : Akü üzerinde tek bir hücrenin elektrolit yoğunluk hakkında bilgi veren bir parçadır.

J

  • Jel : Akü içindeki elektrolitin özel bir işlemden geçirilerek sıvı hali yerine jel halinde olması.
  • Jel Akü : Elektroliti jelleştirilmiş kurşun asit aküye verilen addır.

K

  • Kalan Kapasite : Akü toplam kapasitesi ile kullanılan kapasitesi arasındaki farktır.
  • Kapak : Montaj işlemi sırasında kutunun üzerine yapıştırılan ve akü içerindeki bileşenleri dış ortamdan izole etmeye yarayan parçadır.
  • Kapalı Sistem Kapak : Aküye dışardan müdahale edilmesine izin vermeyen kapak sistemidir.
  • Kapasite : Amper saat olarak tanımlanır. Bir aküden amper olarak çekilebilecek toplam gücü gösterir. Akünün kapasitesi, plakaların yüzey alanlarına, sayılarına ve kullanılan seperatörlerin geçirgenliklerine bağlıdır.
  • Kapasite Düşüşü : Akünün etiketinde belirtilen kapasitenin altında kapasite değeri vermesidir.
  • Kendi Kendine Deşarj : Akünün herhangi bir yüke bağlı olmadığı durumda aküde zamanla yaşanan kapasite eksilmesidir.
  • Kısa Devre : Pozitif ve negatif plakanın birbirine teması sonucu oluşan arızadır.
  • Konjektör : Bağlantı ekipmanıdır
  • Konum : Pozitif ve negatif terminallerin akü üzerindeki yerini ifade eder.
  • Korozyon : Uzun süre şarj almadan bekleme ya da derin deşarjlar sonucu oluşan arızadır, kalıcı sülfatlaşma olarak da adlandırılır.
  • Kürleme : Akü içerisindeki plakaların kimyasal dönüşümünü tamamlaması için uygulanan ısıl işlemdir.
  • Kurşun : Atom numarası 82, atom kütlesi 207,2  olan metal elementtir.
  • Kurşun Sülfat : Deşarj işlemi sırasında ortaya çıkan kimyasal bileşiktir.
  • Kurşun - Asit Akü : Elektrot olarak kurşun elementinin, elektrolit olarak ise sülfürik asitin kullanıldığı enerji depolama sistemidir.
  • Kutu : Akünün tüm bileşenlerini içinde barındıran plastik hazne şeklindeki parçadır.
  • Kutup Başı : Akünün çevresindeki sistemler ile elektriksel olarak bağlantısını sağlayana iletken kısımdır.
  • Kutup Başı Koruma Kapağı : Kutup başını dışardan gelebilecek olası darbelerden uzak tutan kapaktır.

M

  • Marş Basma Gücü : Tam şarjlı bir akünün -18.0 °C sıcaklıkta 10. Saniye sonunda ulaştığı 7,5V gerilimi sağlayan, Amper(A)olarak belirtilen deşarj akımıdır. DIN, EN, IEC, SAE, JIS, TS, vb. gibi normlarda tanımlanabilir.
  • Merkezi Gaz Atma Sistemi : Hücrelerden çıkan gazların toplanarak tek bir güzargâh üzerinden atılmasını sağlayan sistemdir.

N

  • Negatif Elektrot : Eksi yüklü plakadır.
  • Negatif Plaka : Eksi yüklü elektrottur.
  • Nominal Voltaj : Akü etiketinde belirtilen gerilim seviyesidir.

O

  • Oksitlenme : Akü kutup başlarındaki kurşun metalin oksijen ile kimyasal reaksiyona girip korozyona uğramasıdır.

Ö

  • Ömür : Aküden beklenen performansın sağlandığı zaman dilimidir.

P

  • Paralel Bağlama : Redresör şarjı işleminde aküler paralel bağlanabilir. Paralel bağlamada akımlar toplanıp redresör ayarlanmalıdır. (Bu durum önerilmez) Seri bağlama yapılmalıdır.
  • Pasta : Kimyasal maddelerin karışımı sonucu plakalara sıvanan hamur.
  • Patlama : Akü içerisindeki hidrojen gazının, ark, vb. ile kutu-kapağa zarar vermesi sonucu oluşan arızadır.
  • Plaka : Aktif maddenin üzerine sıvandığı ağırlıklı kurşun olan bir iskelet yapı.
  • Polarite : Kutuplaşma
  • Pozitif Elektrot : Artı yüklü plakadır.
  • Pozitif Kutup Başı : Akü içerisinde pozitif plakaların bağlı olduğu kutup dur.
  • Pozitif Plaka : Artı yüklü elektrot dur.

R

  • Raf Ömrü : Bir akünün tekrar şarj edilmeye gerek duymadan rafta geçirebileceği süredir.
  • Redresör : Akü Şarj cihazı

S

  • Saf Su(Arı-su) : Yoğunluğu 1 g/cm³ olan, içinde hiçbir elementin ve iyonun bulunmadığı, 2 hidrojen 1 oksijen atomundan oluşan bileşiktir.
  • Sap : Akü taşımaya yarayan parçadır.
  • Seperatör : Negatif ve pozitif plakaların birbiri ile temas ederek kısa devre oluşturmasını engelleyen, PE,PVC, Glassmat, AGM malzeme.
  • Seri Bağlama : Redresör şarjı işleminde aküler seri bağlanabilir. Seri bağlamada voltajlar toplanıp redresör ayarlanmalıdır.
  • Standart Kapasite(Ah) : Akü etiketinde belirtilen kapasite değeridir.
  • Start-Stop : Start-Stop yani dur-kalk sistemi, trafiğin yoğun olduğu zamanlarda ya da trafik ışıklarında aracınız durduğu zaman kontağı otomatik olarak kapatıp, sürücü debriyaja bastığı anda ise tekrar çalıştırarak, enerji kaybını önlemeye yardımcı bir sistemdir.
  • Stasyoner : Sabit tesislerde kullanılan akülerdir.
  • Sülfatlaşma : Akü içerisindeki elektrolitte bulunan sülfat iyonlarının plaka yüzeyinde toplanması sonucu oluşan arızadır.

Ş

  • Şarj Akımı : Aküyü şarj etmek için uygun olan akım değeri.
  • Şarj Durumu : Akünün depoladığı enerji miktarını gösteren parametredir.
  • Şarj Etme : Akünün bir elektrik kaynağı ile beslenerek elektrik enerjisini kimyasal enerji olarak depolama işlemidir.

T

  • Tam Bakımsız : Dışardan müdahale gerektirmeyen akü tipidir.
  • Tam Çerçeveli Plaka : Dört bir tarafı kurşun alaşımlı çerçeve ile çevrilmiş ızgara tipidir.
  • Terminal Tipi : Akülerde bulunan pozitif ve negatif terminallerin boyutsal farklılığını ifade eder.
  • Traksiyoner : Mobil sistemlerde kullanılan endüstriyel akü tipidir.

V

  • Valf : Akünün çalışması esnasında gaz çıkışını düzenlemek için kullanılan malzemedir.
  • Voltaj : Elektriksel olarak, akımın bir devrede hareket etmesi için uçlar arasında elektrik basıncı olması gerekir. Buna POTANSİYEL FARK veya kutuplar arası VOLTAJ denir. Birimi "VOLT(V)"tur.
  • Voltaj Düşmesi : Aküde yaşanan gerilim kaybıdır.
  • Voltmetre : Akünün voltaj ölçümü için kullanılan alettir.
  • VRLA : Valfle düzenlenmiş kurşun-asit akümülatörü

Y

  • Yaşlanma : Akü içerinde yer alan kurşun parçaların zamana bağlı olarak faz değiştirmesi işlemidir.
  • Yoğunluk : Birim hacme düşen kütledir.
  • Yüksek Akım Deşarjı : Akü etiketinde belirtilen deşarj değerinden daha yüksek bir akımla aküyü deşarj etmektir.
  • Yüksek Akım Şarjı : Aküyü tavsiye edilen şarj akımı değerinden daha yüksek bir değerle şarj etmektir.